FACEBOOK’DA REKLAM VE PAZARLAMA

Facebook’da reklam ve pazarlama yazi dizisine uzun bir aradan sonra kaldigimiz yerden devam ediyoruz.

Yazi dizisinin ilk bolumunde Facebook’un sundugu reklam ve pazarlama araclarinin reklamverenler tarafindan kontrol edilen reklam ve pazarlama araclari, kullanicilar tarafindan yonlendirilen reklam ve pazarlama araclari ve piyasa analizi araclari olarak uce ayrilarak incelenmesinde fayda gordugumu belirtmis ve reklamverenler tarafindan kontrol edilen reklam ve pazarlama araclarini incelemistim.

Bugunku yazida kullanicilar tarafindan kontrol edilen reklam ve pazarlama araclari ile piyasa analizi araclarini inceleyecegiz.

KULLANICILAR TARAFINDAN YONLENDIRILEN REKLAM VE PAZARLAMA ARACLARI
1- FACEBOOK GRUPLARI (GROUPS)

Aslinda Facebook Gruplarinin kullanicilar tarafindan yonlendirilen reklam ve pazarlama araclari mi yoksa reklamverenler tarafindan kontrol edilen reklam ve pazarlama araclari mi arasinda siniflandirilacagi tartismali olabilir.  Cunku Facebook Gruplari da, Facebook Sayfalarina (Pages) benzer sekilde Facebook kullanicilarinin grup uzerinden tartismalara katilmalarina, gruba yazi, fotograf ve video yuklemelerine izin veren bir yapiya sahip. Facebook Gruplari ile Facebook Sayfalari arasindaki en onemli farklilik Facebook kullanicilarinin, Facebook Sayfalarinin hayrani (fani) olabilirken Facebook Gruplarinin uyesi olabilmeleri.

Diger taraftan, Facebook Sayfalari firmalarin/organizasyonlarin resmi temsilcileri tarafindan yaratilabilirken Facebook Gruplari Facebook uzerindeki herhangi bir kullanici tarafindan da ucretsiz olarak olusturulabiliyor. Diger bir ifadeyle Facebook Sayfalari firmalar, markalar ve unluler gibi izleyici ve hayran kitlesi buyuk organizasyonlar ve kurumlarin resmi profilleri icin tasarlanmisken Facebook Gruplari daha cok ayni ilgi ve dusunceleri paylasan daha kucuk topluluklarin bir araya gelmesi icin tasarlanmis durumda.

Facebook Sayfalari herkes tarafindan gorulebilen profiller iken Facebook’da bir Grup yarattiginiz zaman gruba Facebook uzerinde dileyen herkesin katilmasina (uye olabilmesine) izin verebileceginiz gibi, Grup uyeliginin Grup yoneticilerinin onayina bagli olmasina ya da Grubun gizli kalmasina ve sadece davet ile uyelik kabul etmesine iliskin ayarlar yapabiliyorsunuz.

Facebook Gruplarinin, Facebook Sayfalarindan diger onemli bir farkliligi, belki de eksiligi diyelim Facebook Sayfalarini ekleyeceginiz uygulamalarla (applications) zenginlestirme ve islevsel hale getirme imkaniniz varken Facebook Gruplarinin, Grup uzerinde uygulama gelistirilmesine imkan vermemesi.

Facebook Gruplarinin yoneticileri grup uyelerine topluca mesaj atarak grup uyelerini etkinlikler ve gelismeler hakkinda haberdar edebiliyorlar. Facebook’un burada 5.000 uye olarak belirledigi bir sinirlama var. Grup uye sayisi 5.000’i gectigi zaman Grup yoneticileri bu sayinin uzerindeki uyelere topluca mesaj atamiyor. Buna karsilik mesaj gonderim ozelligi Facebook Sayfalarinda bulunmuyor. Facebook Sayfa yoneticileri hayranlarina mesaj gondermek yerine yaptiklari durum guncellemelerinin hayranlarinin haber akisinda (news feed) gozukmesi suretiyle iletisim kurabiliyorlar.

Diger taraftan, Facebook gecen yildan beri Facebook kullanicilarinin profil isimlerine ozel bir kullanici adi yaratmalarina ve bunlarin Facebook profillerinin URL’sinde kullanilmasi imkanini getirdi. Facebook Sayfalari, kullanici profillerine benzer sekilde hayran sayisi belli bir sayiyi (25 kisiyi) gectigi zaman sayfa URL’lerini kisisellestirecek bir kullanici adi secebiliyorlar, ancak, Facebook Gruplarinda, gruba ozel bir kullanici adi ve buna bagli URL tanimlanmasi imkani bulunmuyor.

Yukarida belirttigimiz uzere Facebook Sayfalari ancak marka ve firmalarin resmi temsilcileri tarafindan yaratilabiliyor. Facebook’un site uzerindeki sayfalarin gerceklik kontrolunu yapan bir calisan takimi var. Facebook sayfalarinin gercek firma ya da marka adina olmadigi anlasilirsa bu sayfalar Firma’nin gercek temsilcilerinin istegi uzerine Facebook’dan kaldirilabiliyor. Buna karsilik, Facebook gruplarinin Facebook uzerinde dileyen herkes tarafindan yaratilabilmesi firma ya da markanin hizmetlerinden memnun olmayan tuketiciler tarafindan da firma ve marka hakkinda kotu soylentiler yayabilen gruplarin olusturulmasina yol acabiliyor.

Ornegin Amerikali internet servis ve kablo tv hizmeti saglayicisi ComCast firmasi hakkinda memnuniyetsiz bir tuketici tarafindan olusturulmus asagidaki grup 3.000’in uzerinde uye toplamayi basarmis ve grup duvarinda firma hakkinda bircok olumsuz elestiri var.

Facebook istatistikleri ortalama bir kullanicinin Facebook uzerinde 13 gruba uye oldugunu soyluyor. Facebook, Grup yaraticilarindan herhangi bir ucret talep etmiyor.

2- FACEBOOK SHARE (FACEBOOK PAYLASIM BUTONU)

Facebook Share herhangi bir web sitesi ya da blog uzerine eklenebilen bir paylasim butonu. Facebook Share, Turkiye’de Facebook Sayfalari ile birlikte firmalarin en cok kullandigi sosyal medya araci durumunda. Bircok web sitesinde site iceriginin Facebook’da paylasilmasina yonelik Facebook Paylasim butonunu gormeniz mumkun.

Facebook paylasim butonu herhangi bir web sitesi uzerindeki icerigi Facebook  arkadaslarimizla paylasmayi kolay hale getiriyor. Firmalar ya da web sitesi ve blog sahipleri de bu butonu web siteleri uzerinde kullanarak sitelerine Facebook uzerinden yeni ziyaretciler gelmesini sagliyorlar. Bu konuda daha once verdigimiz istatistikler Facebook’un web sitelerine trafik yaratma konusunda haber ve eglence siteleri kategorisinde Google’i bile geride biraktigini gosteriyor. Facebook’un kendi istatistikleri ise her hafta site uzerinde 5 milyardan fazla icerik  (haber, blog yazilari, web sitesi sayfalari, fotograf v.s.) paylasildigini gosteriyor.

 

Internet sitelerine Facebook Paylasim butonu eklemek icin gerekli kod Facebook tarafindan ucretsiz olarak saglaniyor. Ayrica, Facebook, paylasim butonunun kodu olusturulurken butonun sekline, paylasim istatistiklerinin gorulecegi yere iliskin ayarlar yapmaniza imkan sagliyor.

3- FACEBOOK CONNECT

Facebook Connect, Facebook’un sundugu reklam ve pazarlama araclari arasinda benim en onemlilerinden biri olarak gordugum ve Turkiye’de yeterince kullanilmadigini dusundugum bir arac. Facebook Connect en basit anlamiyla Facebook kullanicilarinin internette uyelik gerektiren sitelere uzun uyelik olusturma sureclerinden, hangi site ile uyelik surecinde hangi bilgileri paylastigi derdinden ve kullanici adi ve sifre hatirlama zahmetinden kurtararak sadece iki tiklama ile uye olabilmelerini ve giris yapabilmelerini saglayan bir arac.

Facebook Connect kullanici tarafinda bu kolayliklari sunarken Facebook Connect uygulamasini kullanan site sahiplerine ise Facebook’un 400 milyonun uzerindeki kullanici tabanindan yararlanma ve sitelerine Facebook Connect ile giris yapan uyelerin isim, fotograf, e-mail adresi ve arkadas listesi bilgilerini goruntuleme imkani sagliyor.

Diger taraftan, siteye Facebook Connect ile giris yapan kisiler soz konusu sitede yaptiklari alisveris, yorum, degerlendirme gibi etkinliklerini ve ilgili sitedeki icerigi Facebook’daki arkadaslari ile paylasarak Facebook Connect uygulamasini kullanan siteye daha fazla Facebook kullanicisini cekebiliyorlar.

Facebook Connect ucretsiz bir uygulama. Aralik 2009 tarihli istatistiklere gore Facebook Connect’i 80.000’in uzerinde web sitesi kullaniyor ve her ay 60 milyon Facebook kullanicisi Facebook Connect’i kullanarak Facebook disindaki sitelere baglaniyor. ComScore’un global olarak en cok ziyaret edilen ilk 100 web sitesi listesindeki sitelerin yarisindan fazlasi da Facebook Connect uygulamasini kullaniyor.

Facebook Connect’i kullanan siteler arasinda formspring.me, foursquare, MySpace, YouTube gibi sosyal paylasim siteleri ile Yahoo!, msn.com gibi internetin dev siteleri de yer aliyor. Turkiye’de ise Facebook Connect’in yeterince yayginlasmadigini goruyoruz. Ozellikle haberlere yorum yapmak icin uye profili olusturulmasi gereken gunluk gazetelerin web sitelerinde Facebook Connect uygulamasini kullanarak sitelerine daha cok ziyaretci cekmeleri, haberlere yorum almalari ve bu haberlerin Facebook kullanicilari arasinda yayilmasini saglamalari mumkun.

Facebook Connect uygulamasini aktivite etmek ve sitenize entegre etmek icin gerekli bilgilere Facebook’un uygulama gelistiriciler icin hazirladigi dokumantasyondan ulasabiliyorsunuz.

Bu arada Facebook’un uygulama gelistiriciler icin gecen hafta duzenledigi f8 konferansinda tanittigi yeniliklerle birlikte Facebook Connect uygulamasinin ismini de Facebook login butonu olarak degistirdigini eklemeden gecmeyelim.

Web sitelerine sosyal icerik eklemenin ilgili web sitesi ile olan kullanici etkilesimini artirmak gibi faydalarinin olmasinin yanisira Facebook Connect gibi uygulamalara kisisel bilgilerin gizliligi acisindan karsi cikanlar da var. Facebook Connect, Facebook kullanicisinin internetteki aktiviteleri hakkinda diger kullanicilari bilgilendirerek kisisel bilgilerin gizliligini tehlikeye atabiliyor. Baslangicta Facebook, Facebook Connect uygulamasini Facebook Beacon ismiyle kullanima sunmus, daha sonra Facebook Beacon’un kullanici bilgilerinin gizliligini ihlal ettigi gerekcesiyle Facebook kullanicilarindan gelen tepkiler uzerine bu urunun ismini ve ozelliklerini degistirmisti.

PIYASA ANALIZI VE DEGERLENDIRME ARACI – LEXICON

Sosyal Paylasim Siteleri uzerine olan tezimi hazirladigim sirada Facebook, belirli terim ve kelimelerin kullanici profillerinde, grup ve etkinlik duvarlarinda kac kez tekrarlandigini sayan Lexicon isimli bir urune sahipti. Ancak, Facebook Lexicon uygulamasini 08.02.2010 tarihinden itibaren kullanimdan cekti.

Artik Lexicon gibi bir uygulama bulunmasa da gecmiste Lexicon’un ne ise yaradigi hakkinda kisa bilgiler vermek gerekirse bu aracin kisaca Facebook kullanicilarinin duvarlarinda ne hakkinda konustugunu anlamaya yarayan bir arac oldugunu soyleyebiliriz. Bu anlamda Lexicon bir anlamda Google Trends’in arama kelimeleri, Twitter Trends’in de Twitter’da konusulan populer konular hakkinda sagladigi bilgileri veriyordu. Lexicon bu bilgileri saglarken sadece profil, grup ve etkinlik duvarlarinda yer alan bilgileri kullaniyor, Facebook kullanicilari arasindaki mesajlarda ve sohbetlerde (chat) bulunan ozel bilgileri kullanmiyordu.

Sirketler ucretle satin alinan Lexicon hizmeti ile bir terim hakkindaki sorguyu kendilerine gore ozellestirebiliyorlar, sonuclari kullanicilarin yasi, cinsiyeti, bulunduklari ulkeye gore siniflandirabiliyor, bir konu hakkindaki pozitif ve negatif mesajlarin yuzdesini gorebiliyor, kullanici profillerinde sik tekrarlanan kelimeleri tespit edebiliyor ve Facebook kullanicilarinin hangi populer konular hakkinda konustuklarini anlayabiliyorlardi.

Facebook’un Lexicon uygulamasini Subat ayinda sonlandirmasina benzer sekilde Facebook’un uygulama gelistiriciler icin gecen hafta duzenledigi f8 konferansinda tanitilan yeniliklerde bugune kadar FACEBOOK’DA REKLAM VE PAZARLAMA basligi altinda tanittigimiz Facebook araclarinda bazi degisiklikler ve gelistirmelere isaret etti. Ornegin Facebook Connect butonu Facebook Login butonu olarak anilmaya baslandi. Ayrica Facebook hayran sayfalarinin terminolojisi degistirilerek kullanicilarin bu sayfalarin hayrani (fani) olmasi yerine begeneni (like) olmasi saglandi. Bu yenilik ve degisiklikler oldukca kapsamli oldugu icin bunlari FACEBOOKDA REKLAM VE PAZARLAMA baslikli 3. bir yazida islemenin daha uygun olacagini dusunuyorum.

FACEBOOK’DA REKLAM VE PAZARLAMA baslikli ilk iki yazida degindigimiz Facebook araclari hakkinda yine Facebook’un sagladigi istatistiklere baktigimizda;

Facebook Share butonu bulunan icerigi okuyan Facebook kullanicilarinin %2 ile %4 arasindaki kisminin bu icerigi Facebook’ta paylastigini,

Facebook hayran sayfalarinda paylasilan icerigin sayfa hayranlarinin %5 ile %10 arasindaki kismi tarafindan okundugunu,

Facebook Connect uygulamasini kullanan sitelerde de kayitli kullanici sayisinda %15 oraninda artis oldugunu,

ogreniyoruz. Baska bir yazida gorusmek uzere..

KAYNAKLAR:

Facebook Connect, http://www.facebook.com/advertising/?connect

Facebook Developer Blog, Facebook Connect: One Year Later, Ethan Beard, 09.12.2009.
Facebook Share, http://www.facebook.com/advertising/?share

Holzner, S. (2009). Facebook Marketing: Leverage Social Media To Grow Your Business. Indiana, USA. Que.

Mashable, Facebook Kills Lexicon, Focuses on Analytics for Page Admins, Samuel Axon, 09.02.2010.

Shih, C. (2009). The Facebook Era: Tapping Online Social Networks to Build Better Products, Reach New Audiences, and Sell More Stuff. Indiana, US. Prentice Hall.

The Facebook Blog, Facebook Tips, What is the Difference between a Facebook Page and Group?, Nick Pineda, 24.02.2010.

http://www.socialmediatr.com/blog/facebookda-reklam-ve-pazarlama-2/