Bilgi Toplumu Istatistikleri 2010 Yayimlandi

Devlet Planlama Teskilati (DPT)’nin hazirladigi Bilgi Toplumu Istatistikleri Raporu’nun 2010 yilina ait olani gectigimiz gunlerde yayimlandi. Rapor’daki verilerin buyuk kismi Turkiye Istatistik Kurumu (TUIK) tarafindan Avrupa Birligi Istatistik Ofisi (Eurostat)’nin katkilariyla 2004 yilindan beri her sene yapilan “Hanehalki Bilisim Teknolojileri Kullanim Anketi”nin sonuclarina dayaniyor. 2009 yilinda 5.770 hanede yapilan anketteki sorularin buyuk bir bolumu yillar itibariyla ayni olmakla birlikte bazi yillar sorulmamis veya ankete ozellikle eklenmis sorular da bulunmakta. Anket kapsamindaki sorular 16-74 yas arasindaki bireylere yoneltilmekte. Bu kapsamda Turkiye genelini ve yas gruplarini en genis olarak temsil eden anket sonuclari Turkiye’de internet kullanimini takip edenlere cok degerli veriler sagliyor.

Arastirma sonuclarina gecmeden once sonuclarin temsil ettigi buyuk kutle (Turkiye geneli) hakkinda asagida yer alan istatistiklere goz atmanizda fayda oldugunu belirteyim.

Yukaridaki istatistikleri aklimizin bir kosesine yazdiktan sonra Turkiye’de internet kullanimina iliskin Rapor’da one cikan verilere bakalim.

Turkiye’de internet kullanimi – 2009

Asagidaki sekilden gorulecegi uzere Turkiye’de internet kullanimi yillar itibariyla artmakla birlikte kirsal kesimde kullanim kentlere gore onemli olcude geri kalmakta. 2009 yilinda Turkiye genelinde nufusun %34′u son 3 ay icinde internet kullanmis durumda. Bu oran kentlerde %40,9′a cikarken kirsal kesimde ise %17,6′ya geriliyor. Diger taraftan, en son internet kullanilan zamana bakilmaksizin 2009 yilinda genel itibariyla herhangi bir zamanda internet kullananlarin orani %38,1 olarak cikiyor.

Interneti son 3 ay icinde kullanan bireylerin %59,3′u her gun veya neredeyse her gun internet kullandiklarini beyan etmisler. Ankete katilarak son 3 ay icinde internet kullandigini beyan eden bireylerin %27,8′i ise haftada en az bir defa internete girdigini belirtmis.

Buna gore Turkiye icin 2007, 2008 ve 2009 yillarinda sirasiyla %26,9, %32,2 ve %34 olan internet kullanim oranlarina, Avrupa Birligi tarafindan belirlenmis bir kistas olan duzenli internet kullanimi orani (her gun veya haftada en az bir defa) acisindan bakildiginda bu oranlarin sirasiyla %23,2, %28,5 ve %30 oldugu goruluyor.

Turkiye’de yas gruplari, cinsiyet ve is gucu itibariyla internet kullanimi – 2009

Turkiye’de internet kullanimina yas gruplari ve cinsiyet acisindan bakildiginda ise en yuksek internet kullanim oraninin 16-24 yas grubunda oldugu, bu grubu 25-34 yas grubundaki bireylerin takip ettigi goruluyor. Diger taraftan kadinlarin internet kullanimi her yas grubunda erkeklerin gerisinde kaliyor.

Isgucu durumuna gore internet kullanimina bakildiginda ise en cok internet kullananlarin ogrenciler (%88,2), isverenler (%66,1), ucretli/maasli calisanlar (%56,8) ve issizler (%41,6) oldugu goruluyor. Bu arada 2009 yilinda 15 yas ve daha ustunda ucretli/maasli calisanlarin toplam sayisinin 12.769.000, ogrencilerin sayisinin 3.966.000, issizlerin sayisinin 3.471.000, isverenlerin sayisinin 1.210.000 olarak olcumlendigini belirtelim.

Internete nerelerden giriyoruz?

Bireylerin internet kullanim yerlerine bakildiginda ise 2005 yilinda internet kullanimi isyerinde daha fazla iken 2007 ve sonrasi yillarda internetin evlerde daha fazla kullanildigi goruluyor. Benzer sekilde internet kafeleri tercih orani da yillar itibariyla dusmekte olsa da, 2009 yili itibariyla internet kafelerden internet kullanim oraninin %24,1 gibi yuksek bir oranda kaldigini belirtelim. Asagidaki tablodan gorulecegi uzere 2009 yilinda internet kullanimi icin en cok tercih edilen yerler ev (%57,6), isyeri (%32,4) ve internet kafeler (%24,1) olarak siralaniyor.

Interneti hangi amaclarla kullaniyoruz?

2009 yilinda internet kullanicilarinin internet kullanim amaclarina bakildiginda ise e-posta gonderme (%72,4) ile gazete, dergi okuma, haber indirme islemlerinin (%70) en cok gerceklestirilen faaliyetler oldugu goruluyor. En cok yapilan diger faaliyetler arasinda sohbet odalari veya tartisma forumlarina mesaj iletme ve anlik ileti gonderme (%57,8) ile oyun, muzik, film, goruntu indirme ve oynatma (%56,3) bulunuyor. Listede mal ve hizmetler hakkinda bilgi arama (satin almayi kapsamiyor) faaliyeti %52,9 orani ile 5 inci sirada, seyahat, konaklama ile ilgili hizmetlerin kullanimi (otel rezervasyon, bilet satis vb.) %22,5 orani ile 12 nci sirada, internet bankaciligi %14 orani ile 13 uncu sirada, is arama ya da is basvurusu yapma faaliyeti %13,2 orani ile 14 uncu sirada yer aliyor. Onumuzdeki sene asagida yer alan listeye sosyal paylasim sitelerinin kullanimina iliskin bir sorunun eklenmesinin gerekli oldugunu dusunuyorum. Boyle bir soru listede en cok yapilan faaliyetlere iliskin siralamayi oldukca degistirebilir.

E-ticarette elektronik arac satin alimi one cikiyor, bu sonuc daha onceki arastirma sonuclari ve istatistikler ile celisiyor..

Turkiye’deki internet kullanimina e-ticaret acisindan bakildiginda ise ankete katilanlar arasinda internet kullananlarin son 12 ay icinde internet uzerinden en cok siparis verdigi veya satin aldigi malin elektronik araclar (cep telefonu, kamera, radyo, TV, DVD oynatici vb.) oldugu goruluyor. Asagidaki tablodan gorulecegi uzere 2009 yilinda Turkiye’deki internet kullanicilarinin %3,2′si elektronik arac, %1,7′si ev esyasi (mobilya, oyuncak, beyaz esya vb.), %1,2′si giyim,spor malzemeleri almis, %1,1′i seyahat ve tatil icin satin alma (bilet, arac kiralama) yapmis gozukuyor. Bununla birlikte bize bu sonuclar Turkiye’de e-ticarete iliskin yapilan daha onceki arastirmalarla tutarli gelmedi. Cunku daha onceki arastirmalara ve sektor icindeki profesyonellerden edindigimiz bilgilere gore Turkiye’de online olarak en fazla satin alinan urun grubu ucak bileti ve tatil amacli otel rezervasyonlari olarak ortaya cikiyor.

Internet uzerinden alisveris yapanlarin en cok karsilastigi sorun yanlis ya da hasarli urun teslimi

Anketlere gore internet uzerinden alisveriste sorun yasayanlarin oranlari 2007 yilinda %6,3, 2008 yilinda %9,5, 2009 yilinda ise %5,6 olarak belirlenmis. 2009 yilinda internet uzerinden alisveriste en cok yasanan sorunlar “yanlis yada hasarli urun teslimi”, “teslim suresinin belirtilenden fazla olmasi”, “siparis verme veya odeme esnasinda internet sayfasinda sorun yasanmasi” olmus. Son 12 ay icinde internet uzerinden alisveris yaparken sorun yasayanlarin %25,2 gibi yuksek bir kesiminin “siparis verme veya odeme esnasinda internet sayfasinda sorun yasadiklarini” beyan etmelerinin, Turkiye’de e-ticaret uzerine web girisimlerinin ve ozellikle bu girisimlerin teknik ekiplerinin uzerinde onemle durmalari gerektigi bir konu oldugunu dusunuyorum. Son 12 ayda Turkiye’de internet uzerinden alisveris yaparken sorun yasayanlarin %5,1′lik bir kismi ise hile, dolandiricilik ve sahtekarlikla (kredi karti bilgilerinin kotuye kullanilmasi, mal ve hizmetlerinin teslim edilmemesi) karsilastigini beyan etmis.

Internet uzerinden alisveris yapmamanin en onemli nedeni online satin alima ihtiyac duyulmamasi..

Bireylerin internet uzerinden alisveris yapmama nedenleri incelendiginde ise “internet uzerinden alisveris yapmaya ihtiyac duyulmamasi” %72,6 gibi yuksek bir oranla one cikmis. Bu sebebi %34,7 ile “urunu yerinde gorerek almayi tercih etmek” ve %30,7 ile “guvenlik, gizlilik kaygilari” takip etmis. E-ticaret uzerine web girisimlerinin listede ilk iki sirada yer alan nedenlerle ilgili yapabilecekleri fazla bir sey bulunmasa da (web sitelerinde gorsel materyalleri artirmak disinda), ozellikli “guvenlik, gizlilik kaygilarina” iliskin sanal kredi karti kullaniminin ozendirilmesi ve bu kartlara iliskin bilgi verilmesinin hem e-ticaret siteleri icin hem de bu sanal kartlari cikaran bankalar icin onemli faydalar saglayacagini dusunuyorum.

2009 yilinda internet kullanicilarinin %28,9′u guvenlik sorunu ile karsilasti

2009 yilinda internet kullanicilari arasinda guvenlik sorunu ile karsilasma orani ise %28,9 olarak cikmis. Turk internet kullanicilarinin en cok karsilastigi guvenlik sorunu bilgisayar virusleri (%64,5) olarak one cikiyor. Bu oranin bu kadar yuksek cikmasi sasirtici degil, cunku siber guvenlik uzerine calisan AVG firmasinin daha once burada yayimladigimiz bir arastirmasinda Turkiye, dunyada internet kullanicilarinin internet uzerinden gelen virus saldirilarina ugrama ihtimalinin en yuksek oldugu ulke olarak cikmisti. Diger taraftan, anketlerde yillar itibariyla artan oranda istenmeyen (spam) e-posta alindigi (2009 yili icin %58,7) beyan ediliyor. Kredi karti kullanimina dair usulsuzluk ve kisisel bilgilerin baskalarinin eline gecmesi ise oldukca dusuk oranlarda (sirasiyla %0,9 ve %3,2 olarak) beyan ediliyor.

Bilgi toplumuna donusumde internet bankaciligi ve e-ticaret icin belirlenen hedeflerin gerisinde kalindi.

Rapor’da, DPT’nin bilgi toplumuna donusumun izlenebilmesi amaciyla belirledigi 13 temel gostergede hedeflenen degerler ile ulasilan degerler asagidaki tabloda toplu olarak yer aliyor. Buna gore 2007, 2008 ve 2009 yillarinda ogrenciler, calisanlar ve issizler acisindan internet kullaniminda hedeflenen degerlerin uzerine cikilmis; diger taraftan, internet bankaciligi yapan bireylerin orani 2007 yilinda hedef degeri yakalamasina karsin, 2008 ve 2009 yillarinda hedef degerlerin altinda kalmis. Cevrimici (online) alisveris (e-ticaret) acisindan ise gerceklesmeler hedeflerin oldukca gerisinde kalmis gozukuyor.

AB ulkelerinde duzenli olarak internet kullananlarin orani ulkemizin iki kati

Ote yandan, Turkiye’de internet kullanimi AB ulkeleri ile karsilastirildiginda hala oldukca geride oldugumuz goruluyor. 2009 yilinda duzenli internet kullanimi orani ulkemizde %30 iken bu oran AB uyesi 27 ulkede ulkemizin iki kati, %60 olarak cikiyor.

Rapor’da yukarida verilen istatistikler disinda Bilgi ve Iletisim Teknolojilerinin Is Dunyasi tarafindan kullanimina, Turkiye’de kamu yonetiminde Bilgi ve Iletisim Teknolojilerinin kullanimi ve e-devlet donusumune, Bilgi ve Iletisim Teknolojileri pazarinin buyuklugune ve AR-GE faaliyetlerine yonelik bilgilerde bulunuyor. Rapor’un tamamina buradan erisebilirsiniz.

KAYNAK:

Devlet Planlama Teskilati Mustesarligi, Bilgi Toplumu Istatistikleri 2010, Haziran 2010.
http://www.socialmediatr.com/blog/bilgi-toplumu-istatistikleri-2010-yayimlandi/